درباره تاریخچه آسانسور میدانید؟

تاریخچه آسانسور به دوران باستان بازمی‌گردد، زمانی که انسان‌ها از دستگاه‌های ابتدایی برای جابجایی بار و افراد در ارتفاعات استفاده می‌کردند. در روم باستان، از قرقره‌ها و طناب‌ها برای ساخت آسانسورهای اولیه بهره می‌بردند. با ورود به دوران مدرن و انقلاب صنعتی در قرن نوزدهم، نیاز به آسانسورهای کارآمدتر احساس شد و اختراع سیستم ترمز ایمنی توسط الیشا اوتیس در سال ۱۸۵۳، ایمنی این دستگاه‌ها را به‌طور چشمگیری افزایش داد. در اوایل قرن بیستم، با اختراع موتورهای الکتریکی، آسانسورهای الکتریکی جایگزین انواع بخاری و هیدرولیکی شدند و پیشرفت‌های بیشتری مانند آسانسورهای اتوماتیک و هوشمند را شاهد بودیم. در دهه‌های اخیر، آسانسورهای بدون کابل با استفاده از فناوری‌های پیشرفته معرفی شده‌اند. شرکت نوآوران، که در شهر رشت فعالیت دارد، یکی از فعالان برجسته در این صنعت است و با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، به توسعه و ارائه خدمات مرتبط با آسانسورها می‌پردازد، نقشی مهم در بهبود کیفیت زندگی و افزایش کارایی ساختمان‌ها ایفا می‌کند.

بیشتر بخوانید = مهم ترین نکات انتخاب شرکت آسانسور

تاریخچه آسانسور از باستان تا مدرن

آسانسورها از دیرباز تا امروز تغییرات و پیشرفت‌های بسیاری را تجربه کرده‌اند. در اینجا به بررسی مراحل مختلف تکامل آسانسورها از باستان تا دوران مدرن می‌پردازیم:

دوران باستان

1. آسانسورهای اولیه: نخستین شواهد استفاده از آسانسور به مصر باستان برمی‌گردد، جایی که از دستگاه‌های ابتدایی برای جابجایی سنگ‌ها و مصالح ساختمانی استفاده می‌شد. این دستگاه‌ها عموماً به وسیله نیروی انسانی یا حیوانی به حرکت درمی‌آمدند.
2. روم باستان: رومی‌ها از سیستم‌های قرقره و طناب برای ساخت آسانسورهای اولیه استفاده می‌کردند. این آسانسورها عمدتاً برای جابجایی بار و گاهی افراد در معابد و ساختمان‌های بلند کاربرد داشتند. مهندسانی مانند ویتروویوس در آثار خود به چنین دستگاه‌هایی اشاره کرده‌اند.

قرون وسطی

3. آسانسورهای قرون وسطی: در اروپا، قلعه‌ها و کلیساها از دستگاه‌های مشابه برای جابجایی بار و افراد استفاده می‌کردند. این آسانسورها نیز به وسیله نیروی انسانی یا حیوانی کار می‌کردند و به تدریج پیشرفته‌تر شدند.

دوران مدرن

4. قرن نوزدهم: انقلاب صنعتی باعث نیاز به آسانسورهای کارآمدتر و ایمن‌تر شد. اولین آسانسورهای بخار در اواسط قرن نوزدهم ساخته شدند.
– الیشا اوتیس: در سال ۱۸۵۳، الیشا اوتیس با معرفی سیستم ترمز ایمنی خود تحولی بزرگ در صنعت آسانسور ایجاد کرد. این سیستم از سقوط آسانسور در صورت پاره شدن کابل جلوگیری می‌کرد و ایمنی آسانسورها را به‌طور چشمگیری افزایش داد.
5. آسانسورهای هیدرولیکی: در اواخر قرن نوزدهم، آسانسورهای هیدرولیکی که با استفاده از فشار آب کار می‌کردند معرفی شدند. این آسانسورها نسبت به نوع بخاری کارآمدتر و قابل اعتمادتر بودند.

قرن بیستم

6. آسانسورهای الکتریکی: با اختراع موتورهای الکتریکی در اوایل قرن بیستم، آسانسورهای الکتریکی به سرعت جایگزین انواع دیگر شدند. این آسانسورها سریع‌تر، کارآمدتر و ایمن‌تر بودند و امکان ساخت ساختمان‌های بلندتر را فراهم کردند.
7. آسانسورهای اتوماتیک: در دهه ۱۹۲۰، آسانسورهای اتوماتیک که بدون نیاز به اپراتور کار می‌کردند معرفی شدند. این پیشرفت به افزایش کارایی و کاهش هزینه‌های عملیاتی کمک شایانی کرد.

قرن بیست و یکم

8. آسانسورهای هوشمند: در دهه‌های اخیر، با پیشرفت فناوری، آسانسورهای هوشمند معرفی شده‌اند که از سیستم‌های کنترل پیشرفته و الگوریتم‌های بهینه‌سازی برای مدیریت حرکت و زمان‌بندی استفاده می‌کنند. این آسانسورها با بهره‌گیری از هوش مصنوعی، تجربه کاربران را بهبود بخشیده‌اند.
9. آسانسورهای بدون کابل: تکنولوژی‌های جدید مانند آسانسورهای بدون کابل (مانند سیستم MULTI توسط شرکت Thyssenkrupp) که از میدان‌های مغناطیسی برای حرکت استفاده می‌کنند، به تدریج در حال توسعه و معرفی به بازار هستند. این فناوری‌ها امکانات جدیدی برای طراحی و ساخت ساختمان‌های بلندمرتبه فراهم کرده‌اند.

بیشتر بخوانید = مهم ترین مراحل نصب آسانسور

بررسی آسانسورهای باستانی و کاربردهای آنها

آسانسورها از دیرباز در تاریخ بشریت برای جابجایی افراد و بارها در ارتفاعات مختلف استفاده می‌شدند. این دستگاه‌ها با وجود سادگی طراحی و فناوری‌های ابتدایی، نقش مهمی در توسعه ساختارها و معماری‌های باستانی ایفا کرده‌اند. در اینجا به بررسی انواع آسانسورهای باستانی و کاربردهای آن‌ها می‌پردازیم:

مصر باستان

آسانسورهای ابتدایی در معابد و اهرام:
1. مصالح ساختمانی: مصریان باستان از سیستم‌های قرقره و اهرم برای جابجایی سنگ‌های عظیم استفاده می‌کردند. این سیستم‌ها به وسیله نیروی انسانی یا حیوانی به حرکت درمی‌آمدند.
2. معابد و اهرام: در ساخت معابد و اهرام، از آسانسورهای ابتدایی برای حمل مصالح ساختمانی به ارتفاعات بالاتر استفاده می‌شد. این سیستم‌ها اغلب شامل سطوح شیب‌دار و قرقره‌هایی بودند که بارها را جابجا می‌کردند.

روم باستان

آسانسورهای قرقره‌ای و کاربردهای عمومی:
1. ساختمان‌های عمومی: رومی‌ها از سیستم‌های قرقره و طناب برای جابجایی بارها و گاهی افراد در ساختمان‌های بلند و معابد استفاده می‌کردند. این سیستم‌ها به نیروی انسانی یا حیوانی وابسته بودند.
2. استفاده در تئاترها: در تئاترهای رومی، از آسانسورهای ابتدایی برای جابجایی صحنه‌ها و بازیگران استفاده می‌شد. این دستگاه‌ها به نمایش‌های تئاتری پیچیده و تاثیرگذار کمک می‌کردند.

قرون وسطی

آسانسورهای قلعه‌ها و کلیساها:
1. قلعه‌ها: در قلعه‌های اروپایی، از آسانسورهای دستی برای جابجایی بارها و افراد بین طبقات مختلف استفاده می‌شد. این آسانسورها معمولاً از طریق سیستم‌های قرقره و وزنه تعادل کار می‌کردند.
2. کلیساها: در برخی از کلیساهای بلند، از سیستم‌های قرقره برای بالا بردن مواد ساختمانی و تعمیرات استفاده می‌شد.

چین باستان

آسانسورهای ابتدایی در ساخت برج‌ها:
1. برج‌های دیده‌بانی: در چین باستان، از سیستم‌های مشابه برای جابجایی بارها و مصالح ساختمانی در برج‌های دیده‌بانی و دیوارهای بزرگ استفاده می‌شد.

ایران باستان

آسانسورهای ابتدایی در کاخ‌ها و ساختمان‌های بلند:
1. کاخ‌ها و ساختمان‌های بلند: در ایران باستان، از سیستم‌های قرقره و طناب برای جابجایی بارها در کاخ‌ها و ساختمان‌های بلند استفاده می‌شد. این سیستم‌ها به نیروی انسانی یا حیوانی وابسته بودند.

کاربردهای آسانسورهای باستانی

1. حمل مصالح ساختمانی: آسانسورهای ابتدایی به ویژه در ساخت و سازهای بزرگ مانند اهرام، معابد، کلیساها و برج‌ها کاربرد داشتند.
2. جابجایی بارها: در قلعه‌ها، انبارها و ساختمان‌های بلند، آسانسورهای دستی برای جابجایی بارهای سنگین بین طبقات مختلف استفاده می‌شد.
3. حمل افراد: هرچند به ندرت، اما در برخی موارد خاص، آسانسورهای ابتدایی برای حمل افراد نیز استفاده می‌شدند، به ویژه در ساختمان‌های مهم و بلندمرتبه.
4. نمایش‌ها و تئاترها: در تئاترهای روم باستان، آسانسورهای ابتدایی برای جابجایی صحنه‌ها و بازیگران مورد استفاده قرار می‌گرفتند.
آسانسورهای باستانی با وجود سادگی طراحی و فناوری‌های ابتدایی، نقش مهمی در پیشرفت معماری و ساختارهای بلندمرتبه ایفا کرده‌اند. این دستگاه‌ها نشان‌دهنده خلاقیت و توانایی‌های مهندسی بشر در دوران باستان هستند. امروزه، تکنولوژی‌های پیشرفته و نوآوری‌های جدید به توسعه و بهبود سیستم‌های آسانسور مدرن منجر شده‌اند، اما ریشه‌های این فناوری‌ها را می‌توان در تاریخچه آسانسورهای باستانی یافت.

الیشا اوتیس و اختراع ترمز ایمنی آسانسور

الیشا گریوز اوتیس (Elisha Graves Otis) یکی از نوآوران برجسته در تاریخچه آسانسور است. او در سال ۱۸۱۱ در وینچستر، نیوهمپشایر متولد شد و با اختراع سیستم ترمز ایمنی آسانسور، انقلابی در این صنعت ایجاد کرد که به طور قابل توجهی به افزایش ایمنی و اعتماد به آسانسورها منجر شد.

مشکلات اولیه آسانسورها

پیش از اختراع اوتیس، آسانسورها عمدتاً برای حمل بار استفاده می‌شدند و از نیروی بخار یا حیوانات برای حرکت آنها بهره می‌بردند. این آسانسورها دارای مشکلات ایمنی جدی بودند. یکی از بزرگ‌ترین خطرات این بود که اگر کابل یا طناب حامل آسانسور پاره می‌شد، کابین به سرعت سقوط می‌کرد که می‌توانست منجر به خسارات جانی و مالی شدیدی شود.

اختراع سیستم ترمز ایمنی

در سال ۱۸۵۲، الیشا اوتیس به عنوان سرپرست در یک کارخانه تولید تختخواب‌های فلزی در یونکرز، نیویورک، مشغول به کار بود. او در تلاش بود تا یک سیستم بالابر ایمن برای حمل بار در کارخانه ایجاد کند. در این فرآیند، او سیستم ترمز ایمنی خود را اختراع کرد. سیستم او شامل یک قاب چوبی با دندانه‌هایی در طول راه‌آهن بود که در صورت پاره شدن کابل، گیره‌های فلزی به دندانه‌ها قفل می‌شدند و از سقوط کابین جلوگیری می‌کردند.

نمایش عمومی و تاثیرات آن

اوتیس در سال ۱۸۵۴ تصمیم گرفت تا اختراع خود را در نمایشگاه جهانی نیویورک به نمایش بگذارد. او در یک نمایش جسورانه، بر روی یک پلتفرم آسانسور ایستاد و دستور داد تا کابل بریده شود. وقتی کابل پاره شد، سیستم ترمز ایمنی به سرعت فعال شد و پلتفرم متوقف شد. این نمایش تاثیر زیادی بر بازدیدکنندگان گذاشت و نشان داد که آسانسور می‌تواند ایمن باشد.

تاسیس شرکت اوتیس

پس از موفقیت در نمایشگاه، اوتیس شرکت “Otis Elevator Company” را تأسیس کرد. این شرکت به سرعت رشد کرد و به یکی از بزرگ‌ترین و معتبرترین تولیدکنندگان آسانسور در جهان تبدیل شد. سیستم ترمز ایمنی اوتیس نه تنها باعث افزایش ایمنی شد، بلکه امکان استفاده از آسانسور را در ساختمان‌های بلندتر و برای حمل افراد فراهم کرد.

میراث اوتیس

الیشا اوتیس در سال ۱۸۶۱ درگذشت، اما میراث او همچنان ادامه دارد. اختراع اوتیس نقطه عطفی در توسعه معماری شهری و ساختمان‌های بلند بود. امروزه، سیستم‌های ترمز ایمنی مدرن که بر اساس اصول اوتیس طراحی شده‌اند، بخشی اساسی از هر آسانسور محسوب می‌شوند.

انقلاب صنعتی و تاثیر آن بر توسعه آسانسورها

انقلاب صنعتی که در اواخر قرن هجدهم و اوایل قرن نوزدهم در اروپا و آمریکا رخ داد، تحولات عظیمی در صنایع مختلف به همراه داشت. یکی از حوزه‌هایی که به شدت تحت تأثیر این انقلاب قرار گرفت، صنعت آسانسور بود. در ادامه، به بررسی تاثیرات انقلاب صنعتی بر توسعه آسانسورها می‌پردازیم:

پیش از انقلاب صنعتی

پیش از انقلاب صنعتی، آسانسورها عمدتاً به سیستم‌های ساده قرقره و طناب وابسته بودند و برای جابجایی بارها در ساختارهای نسبتاً کوتاه استفاده می‌شدند. این دستگاه‌ها به وسیله نیروی انسانی یا حیوانی کار می‌کردند و فاقد سیستم‌های ایمنی و کارایی لازم برای استفاده گسترده در ساختمان‌های بلند بودند.

تحولات کلیدی در دوران انقلاب صنعتی

1. نیروی بخار: اختراع و به کارگیری موتورهای بخار توسط جیمز وات و دیگران، تحولی بزرگ در صنعت حمل و نقل و جابجایی ایجاد کرد. موتورهای بخار قادر بودند نیروی لازم برای جابجایی بارها و افراد را به صورت کارآمدتر و قدرتمندتر فراهم کنند.
– آسانسورهای بخاری: در اواسط قرن نوزدهم، اولین آسانسورهای بخاری طراحی و ساخته شدند. این آسانسورها قادر بودند بارها و افراد را در ارتفاعات بیشتری نسبت به سیستم‌های قبلی جابجا کنند.
2. سیستم‌های ایمنی: یکی از مشکلات اصلی آسانسورهای اولیه، عدم وجود سیستم‌های ایمنی مناسب بود. در سال ۱۸۵۳، الیشا اوتیس سیستم ترمز ایمنی خود را معرفی کرد. این سیستم شامل گیره‌های فلزی بود که در صورت پاره شدن کابل، به سرعت به دندانه‌های تعبیه‌شده در ریل‌های آسانسور قفل می‌شد و از سقوط کابین جلوگیری می‌کرد.
– نمایش عمومی: اوتیس اختراع خود را در نمایشگاه جهانی نیویورک در سال ۱۸۵۴ به نمایش گذاشت که تأثیر زیادی بر عموم و صنعتگران گذاشت و باعث شد آسانسورها به عنوان دستگاه‌های ایمن‌تر و قابل اعتمادتر شناخته شوند.
3. متالورژی و ساخت و ساز: پیشرفت‌های صورت گرفته در متالورژی و ساخت و ساز، امکان ساخت ریل‌ها و کابین‌های مقاوم‌تر و سبک‌تر را فراهم کرد. استفاده از فولاد و سایر مواد مقاوم به بهبود کارایی و ایمنی آسانسورها کمک کرد.
– ساختمان‌های بلند: با توسعه مواد ساختمانی جدید و تکنیک‌های پیشرفته ساخت و ساز، امکان ساخت ساختمان‌های بلندتر فراهم شد که نیاز به آسانسورهای کارآمد و ایمن را بیش از پیش افزایش داد.

توسعه آسانسورهای الکتریکی

در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، با اختراع موتورهای الکتریکی، تحولی جدید در صنعت آسانسور رخ داد.
1. آسانسورهای الکتریکی: اولین آسانسور الکتریکی توسط ورنر فون زیمنس در سال ۱۸۸۰ معرفی شد. این آسانسورها نسبت به نوع بخاری سریع‌تر، کارآمدتر و ایمن‌تر بودند.
2. آسانسورهای اتوماتیک: در دهه ۱۹۲۰، آسانسورهای اتوماتیک که بدون نیاز به اپراتور کار می‌کردند، معرفی شدند. این نوع آسانسورها با استفاده از سیستم‌های کنترل الکتریکی پیچیده‌تر، امکان حمل و نقل افراد به صورت کارآمدتر و ایمن‌تر را فراهم کردند.
تاثیرات بلندمدت انقلاب صنعتی
1. شهرنشینی و آسمان‌خراش‌ها: توسعه آسانسورها نقش مهمی در شهرنشینی و ساخت آسمان‌خراش‌ها ایفا کرد. بدون آسانسورهای ایمن و کارآمد، ساخت ساختمان‌های بلند و استفاده گسترده از آنها غیرممکن بود.
2. افزایش کارایی و ایمنی: پیشرفت‌های تکنولوژیکی و صنعتی باعث افزایش کارایی و ایمنی آسانسورها شد. این پیشرفت‌ها منجر به کاهش هزینه‌ها و افزایش قابلیت اطمینان این دستگاه‌ها شد.
3. نوآوری‌های مستمر: انقلاب صنعتی پایه‌گذار نوآوری‌های مستمر در صنعت آسانسور شد. از سیستم‌های بخاری و الکتریکی گرفته تا آسانسورهای هوشمند و بدون کابل امروزی، این صنعت همواره در حال توسعه و بهبود بوده است.
انقلاب صنعتی تاثیر عمیقی بر توسعه و پیشرفت آسانسورها داشت. از معرفی موتورهای بخار و الکتریکی گرفته تا سیستم‌های ایمنی پیشرفته، این دوره زمانی نقشی کلیدی در تبدیل آسانسورها به یکی از اجزای ضروری و حیاتی ساختمان‌های بلند ایفا کرد. نوآوری‌های آن زمان، پایه‌گذار فناوری‌های مدرنی شد که امروزه در آسانسورها به کار گرفته می‌شود و به بهبود کیفیت زندگی در شهرهای مدرن کمک کرده است.

شرکت‌های پیشرو در صنعت آسانسور و نوآوری‌های آنها

صنعت آسانسور یکی از صنایع پیشرو و حیاتی در زمینه ساخت و ساز و معماری مدرن است. شرکت‌های بزرگی در این صنعت فعالیت دارند که با نوآوری‌ها و تکنولوژی‌های پیشرفته خود، به بهبود ایمنی، کارایی و راحتی آسانسورها کمک کرده‌اند. در اینجا به بررسی برخی از شرکت‌های پیشرو در صنعت آسانسور و نوآوری‌های آن‌ها می‌پردازیم:

1. Otis Elevator Company

نوآوری‌ها و دستاوردها:
– سیستم ترمز ایمنی: الیشا اوتیس، بنیانگذار این شرکت، در سال ۱۸۵۳ سیستم ترمز ایمنی را اختراع کرد که نقطه عطفی در تاریخ آسانسورها بود.
– آسانسورهای هوشمند: اوتیس با بهره‌گیری از فناوری‌های هوشمند، سیستم‌های کنترل پیشرفته‌ای ایجاد کرده که حرکت و زمان‌بندی آسانسورها را بهینه‌سازی می‌کنند.
– آسانسورهای بدون کابل: اوتیس در حال توسعه آسانسورهای بدون کابل است که از تکنولوژی‌های مغناطیسی برای حرکت استفاده می‌کنند.

2. KONE Corporation

نوآوری‌ها و دستاوردها:
– EcoDisc: این تکنولوژی موتور آسانسور که توسط KONE توسعه داده شده، باعث کاهش مصرف انرژی و افزایش کارایی سیستم می‌شود.
– People Flow Intelligence: KONE از سیستم‌های هوشمند برای بهبود جریان ترافیک انسانی در ساختمان‌ها استفاده می‌کند، که شامل نرم‌افزارهای مدیریت مقصد و کنترل ترافیک می‌شود.
– UltraRope: طناب‌های فیبر کربنی که باعث کاهش وزن کلی سیستم آسانسور و افزایش کارایی انرژی می‌شوند.

3. Schindler Group

نوآوری‌ها و دستاوردها:
– PORT Technology: این سیستم کنترل مقصد هوشمند، جریان حرکت افراد را در ساختمان‌ها بهینه‌سازی می‌کند و باعث کاهش زمان انتظار می‌شود.
– E-Band: تکنولوژی جدیدی که جایگزین کابل‌های سنتی می‌شود و از نیروی الکترومغناطیسی برای حرکت آسانسور استفاده می‌کند.
– Digital Twin: شبیه‌سازی دیجیتالی آسانسور که برای پیش‌بینی نیازهای تعمیر و نگهداری و بهبود عملکرد سیستم استفاده می‌شود.

4. Thyssenkrupp Elevator

نوآوری‌ها و دستاوردها:
– MULTI: اولین سیستم آسانسور بدون کابل جهان که از تکنولوژی مغناطیسی برای حرکت استفاده می‌کند و قابلیت حرکت افقی و عمودی را دارد.
– TWIN: سیستم آسانسوری که دو کابین مستقل در یک شفت را فراهم می‌کند، که باعث افزایش ظرفیت و کارایی سیستم می‌شود.
– MAX: سیستم پیش‌بینی تعمیر و نگهداری مبتنی بر اینترنت اشیا (IoT) که به کمک داده‌های جمع‌آوری شده از آسانسورها، بهبود عملکرد و کاهش زمان‌های خرابی را امکان‌پذیر می‌سازد.

5. Mitsubishi Electric

نوآوری‌ها و دستاوردها:
– NexWay-S: سیستم آسانسوری با سرعت بالا که برای ساختمان‌های بلندمرتبه طراحی شده است و از تکنولوژی‌های پیشرفته برای افزایش سرعت و ایمنی استفاده می‌کند.
– Sigma AI 2200C: سیستم کنترل هوشمند که با بهره‌گیری از هوش مصنوعی، حرکت آسانسور را بهینه‌سازی می‌کند و زمان انتظار را کاهش می‌دهد.
– e-F@ctory: پلتفرم دیجیتالی که به یکپارچه‌سازی و بهبود فرآیندهای تولید و نگهداری آسانسور کمک می‌کند.

6. Hitachi Elevator

نوآوری‌ها و دستاوردها:
– آسانسورهای سرعت بالا: Hitachi رکورددار ساخت یکی از سریع‌ترین آسانسورهای جهان است که در ساختمان‌های بلندمرتبه چین استفاده می‌شود.
– PMSM (Permanent Magnet Synchronous Motor): موتورهای سنکرون با آهنربای دائمی که باعث افزایش کارایی و کاهش مصرف انرژی در آسانسورها می‌شوند.
– IoT-based Predictive Maintenance: استفاده از تکنولوژی اینترنت اشیا برای پیش‌بینی و جلوگیری از خرابی‌های احتمالی آسانسور.

نتیجه نهایی

آسانسورها نقش حیاتی در توسعه معماری مدرن و زندگی شهری ایفا کرده‌اند. از دستگاه‌های ابتدایی باستانی تا سیستم‌های هوشمند و پیشرفته امروزی، تاریخچه آسانسور نشان‌دهنده پیشرفت‌های عظیم فناوری و نوآوری‌های مستمر در این صنعت است. این دستگاه‌ها نه تنها بهبود کیفیت زندگی و افزایش بهره‌وری ساختمان‌ها را امکان‌پذیر کرده‌اند، بلکه به توسعه و گسترش شهرهای مدرن و بلندمرتبه نیز کمک شایانی کرده‌اند. با توجه به روند رو به رشد فناوری و نوآوری، آینده آسانسورها روشن و پر از امکانات جدید خواهد بود.